Şakir Zümre kimdir?

Cumhurbaşkanı Erdoğan, sosyal medya hesabından "Türkiye Yüzyılı" mesajıyla, Türk savunma sanayisinin mihenk taşlarından Şakir Zümre'nin hikayesinin anlatıldığı filmi paylaştı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, saat 20.23'te yaptığı paylaşımda, "Ülkemizin ve medeniyetimizin kazanımları üzerinde yükselteceğimiz Türkiye Yüzyılı vizyonu ile asırlık hamleler hayata geçecek, hayallerimiz inşallah bir bir gerçek olacak." ifadelerine yer verdi.

Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığınca "Yüzyıllık Hayaller, Asırlık Projeler" temasıyla başlatılan "Türkiye Yüzyılı" serisinin ilk filmi, savunma sanayisinin mihenk taşlarından Şakir Zümre hakkında hazırlandı.

FİLMİN KONUSU

Film, bir kız çocuğunun Yüzyıllık Hayaller Sergisinde yer alan fotoğrafta Mustafa Kemal Atatürk'ün yanında duran kişinin kim olduğunu dedesine sormasıyla başlıyor. Filmde Türk savunma sanayinin önemli isimlerinden Şakir Zümre'nin hikayesi dede tarafından torununa anlatılıyor.

Atatürk'ün bundan 100 yıl önce Şakir Zümre'den Türkiye'nin yerli ve milli silah sanayisinin kurulmasına öncelik etmesini istediğini aktaran film, Şakir Zümre'nin Atatürk'ün teşvikiyle Türk Sanayii Harbiye ve Madeniye Fabrikasını kurduğunu ve burada uçak bombaları, denizaltı bombaları gibi pek çok önemli savunma sistemi üretimine imza attığını kaydediyor.

Filmde, Atatürk'ün vefatından sonra İkinci Dünya Savaşı döneminde fabrikanın çeşitli bahanelerle kapatılmaya zorlandığına, Şakir Zümre'nin ise fabrikasını soba fabrikasına çevirmek zorunda kaldığına işaret ediliyor.

Filmin ikinci kısmında ise Türkiye’nin bu hayalinin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde üretilen milli savunma sistemleriyle gerçek olduğuna dikkat çekiliyor.

Filmde, "Hep birlikte yüz yıllık hayallerimizi gerçeğe dönüştürmeye devam ediyoruz. 100 Yıllık Hayaller Asırlık Projeler" ifadeleriyle Türkiye Yüzyılı logosuna yer veriliyor.

ŞAKİR ZÜMRE KİMDİR?

Şakir Zümre 1885 yılında Varna'da dünyaya gelmiştir. 16 Haziran 1966' da 81 yaşında vefat etmiştir. Cumhuriyet döneminin ilk sanayicisi, İstiklal Savaşı'nın ilk Türk özel "uçak bombası" fabrikasının kurucusu, hukukçudur.

İlköğrenimini Varna’da tamamladıktan sonra Cenevre’ye gitti. Lise eğitiminden sonra 1908 yılında Cenevre’de hukuk fakültesinden mezun oldu.

I. Dünya Savaşı sırasında, Varna Türk milletvekili olarak Bulgar Parlamentosu'na 17 Türk temsilciden biri olarak girdi. Mareşal Fevzi Çakmak'ın yakın akrabasıdır. Aynı yıllarda Sofya’da Yarbay rütbesiyle Türk Askeri Ataşeliği görevinde bulunan Mustafa Kemal’le tanıştı ve yakın arkadaşlık kurdu. İstiklal Savaşı’na destek vermek üzere yurt dışından Anadolu’ya silah ve cephane gönderdiği gibi savaş sanayisinde değerlendirilmek üzere Türkiye'ye usta ve teknisyen bulunmasında da yardımcı oldu. Bu üstün hizmetleri nedeniyle Beyaz şeritli İstiklal Madalyası aldı.

İstiklal Savaşı'ndan sonra Türkiye’ye dönen Şakir Zümre, Atatürk’ün onayıyla Türkiye’nin savunma sanayisinin ilk özel sektör fabrikasını kurdu. İlk üretimler Bulgaristan’dan getirilen yabancı teknik kadro ile yapılırken zamanla yetiştirilen Türk işçiler 1930’lu yıllarda Bulgar teknisyenlerin yerini aldı.

Türk Hava Kuvvetleri'nin ve Türk Kara Kuvvetleri'nin ihtiyacı olan ilk silah ve cephaneler, ilk Türk denizaltı su bombaları, Şakir Zümre Fabrikası tarafından üretildi. 100 kg, 300 kg, 500 kg, ve 1000 kg’lık uçak bombaları ve çeşitli yangın bombaları bu fabrikada seri olarak üretilmiştir. Türk Deniz Kuvvetlerinin gereksinimi olan çeşitli boylardaki su bombaları ve cephaneler de fabrikanın seri üretimleri arasındadır. İlk Türk denizaltı su bombaları da bu fabrikada üretilmiştir.

Şakir Zümre Fabrikası, yalnızca yurt içi ihtiyacı olan üretimle yetinmeyerek, 1937 yılında yurt dışına, hatta Yunanistan’a silah ve cephane ihraç etmiştir.

2. Dünya Savaşı'nın sonunda, ABD'nin yaptığı silah yardımı sebebiyle Şakir Zümre Fabrikaları, silah ve cephane üretimini terk ederek, Türkiye’de büyük isim yapacak olan "Şakir Zümre" marka sobalarını üretmeye başlamıştır. Sanayicilere tanınan hakların geliştirilmesi amacıyla yapılan ve Türkiye'nin 2. büyük iktisat kongresi olan "1948 Türkiye İktisat Kongresi"ne katılanlar arasındadır.

Şakir Zümre’nin 1966’da ölümünden sonra faaliyetini ancak 4 yıl daha sürdürebilen fabrika, 1970 yılında kapatılmış, büyük bir sınai potansiyel kaybedilmiştir.