“Türk kültürünü uluslararası zirveye taşıyacağız”

Kaybolmaya yüz tutan “Geleneksel El Sanatlarımız” restore edilen Eski Kız Orta Okulunda yeniden canlanıyor. Okul Müdiresi Zerrin Kırtıl bize okulu tanıtırken, yaptıkları işin önemini kavrayan bir heyecanla ürettikleri eserleri gözler önüne seriyor. El emeği göz nuru dökülerek yapılan eserler başkent Selçukluya has motiflerden, Konya ve Mevlana'yı çağrıştıran çizgilerden oluşuyor. Geçmişi günümüze taşıyan bu el emeği sanat eserleri güzellikleriyle insanı adeta büyülüyor.

Konya Olgunlaş Enstitüsüne dönüşen asırlık eski kız Orta Okulunun Hikâyesi…

Konya Olgunlaşma Enstitüsü Atatürk Caddesi üzerinde Zafer Meydanı’na bakan tarihi hoş bir bina, Yusuf Şar adında geçmişte şehrimizde yaşayan azınlıklardan buğday tüccarı “Maruni” (Hıristiyanlığın bir kolu) bir zata ait. Bu tarihi bina belki yüz yıldır bu kente değişik şekillerde hizmet etmiş. Bir dönem Kolordu Komutanlığı Karargâhı, Kurtuluş Savaşı yıllarında Askeri Hastane, Fransız Konsolosluğu ve son yıllara kadar da Kız Orta Okulu olarak kullanılmak üzere Milli Emlak Müdürlüğü tarafından Milli Eğitim Bakanlığı’na tahsis edilmiş. 2010 yılında Olgunlaşma Enstitüsüne tahsis edilerek, İl Özel İdare Müdürlüğünce restorasyona tabi tutulmuş ve 2012 yılından itibaren Konya Olgunlaşma Enstitüsü burada hizmet vermeye başlamıştır

Zerrin Kırtıl kendinizden söz eder misiniz?

Ankara’da doğdum. Gazi Üniversitesi Mesleki Eğitim Fakültesi’nden 1985 yılında mezun oldum. Branşım el sanatları ve nakış, 30 yıllık öğretmenim. Eş durumundan dolayı Türkiye’nin birçok şehrini gezdim. 8 yıldır da Konya’da yaşıyorum. Konya çok huzurlu ve gelişen bir şehir İnşallah burada noktalarız diye temenni ediyorum. Konya olgunlaşma enstitüsünün aynı zamanda kurucu müdürleri arasında da yer alıyorum, 5 yıldır burada idarecilik yapıyorum.

Konya Olgunlaşma Enstitüsü hakkında bilgi verir misiniz?

Olgunlaşma Enstitüleri, Türkiye'de ilk kez 1945 tarihinde açılan ve halen 14 ilde 15 enstitü ile faaliyet gösteren, 2 yıllık eğitim veren, döner sermaye ile işletilen kurumlardır. Enstitülerin amacı, öğrencilere Türk giyim ve el sanatları konusunda bilgi ve becerilerini geliştirmelerine imkân sağlamaktır. Olgunlaşma Enstitüleri, sanatsal ağırlıklı eğitim ve üretim çalışmalarını birlikte sürdürür. Kaybolmaya yüz tutmuş Türk el sanatlarının yöntemlerini öğretirken bunların asıllarına sadık kalınarak gelecek kuşaklara aktarılmasına öncülük eden Enstitüler, seçkin el sanatı örneklerini yurt içi ve yurt dışında tanıtır. 2010 yılında açılan Konya Olgunlaşma Enstitüsü Türkiye genelinde 15 olgunlaşma enstitüsünden biridir. Enstitü olarak geleneksel Türk el sanatlarını araştırarak özgün tasarımlarla gelenekseli teknolojiyle birleştirip üreterek gelecek kuşaklara aktarmak ve hayat boyu eğitim anlayışı ile kaliteli eğitim mesleki alanda donanımlı elemanlar yetiştirmek, Türk kültürüne yeni değerler katan eğitim kurumu olmayı ulusal ve uluslar arası platformda zirveye ulaşmayı amaç edinmekteyiz. Okulumuzda kursiyerlerimizin yanı sıra 4 alanda 5 dalda denkli programı uygulayarak 2 yıllık eğitim veriyoruz denklik programı uyguluyoruz. Örgün öğretim çağından çıkan 16-60 yaş arasındaki kişiler, seçtikleri alanda eğitim alabiliyorlar.

Denklik programının öğrenciye sağladığı avantaj nedir?

Denklik programının uygulanması halinde öğrenci 2 yıllık eğitimin ardında meslek lisesi diplomasına sahip oluyor. Biz öğrencinin transkriptini hazırlayarak, Ankara’daki açık öğretim lisesine gönderiyoruz. Orada öğrencinin başarısı değerlendirildikten sonra meslek lisesi diploması veriliyor. Öğrenciler aynı zamanda işyeri açma belgesine de sahip oluyorlar. Okulumuza gelen öğrenciler genelde bayan olup, çoğunlukla örgün öğretim çağını kaçırmış sonradan okumak isteyen ve işyeri açmak isteyen kişiler geliyor. O kadar kalifiye olan öğrencimiz var ki iş yeri açanlar, üniversiteye sınavsız geçiş yapanlar oldu. Geçtiğimiz yıllarda yine kendi bünyemizde usta öğretici olarak çalıştırdıklarımız öğrencilerimiz aynı zamanda halk eğitim ve belediyenin açtığı kurslarda usta öğreticilik ve eğitmenlik yapma hakkına sahip oluyorlar. Birçok öğrencimiz bu şekilde hayata tutundu bu durumda tabii ki bizi çok mutlu ediyor. Zaten Türk kadını çok çalışkan ve üretkendir.

Konya olgunlaşma enstitüsü hangi alanlarda eğitim veriyor?

Enstitümüzde El Sanatları alanında; el dokuma, dekoratif el sanatları, halı desinatörlüğü, el ve makine nakışı, sanayi nakışı eğitimleri veriyoruz. Yiyecek içecek hizmetleri bölümünde; mutfak, pastacılık,  servis, host/hosteslik eğitimleri sağlıyoruz. Giyim Üretim Teknolojisi alanında ise; kadın giyim modelistliği, kadın terziliği eğitimleri, grafik tasarım ve fotoğrafçılık, fotoğraf baskı alanında da öğrencilerimizi bilgilendiriyoruz. Özellikle

Kadın Giyim Modelistliği, Erkek Giyim Modelistliği ve Kadın Terziliği dallarında eğitim veren Giyim Üretim Teknolojisi Bölümümüzde şehrimize has Selçuklu Motifleri ile bezenmiş geleneksel Konya kıyafetlerini tasarlıyoruz. Bu yıl tasarımda Mevlana ve Selçukluyu konu olarak seçtik. İnce Minare, Karatay Medresesi’nden aldığımız motifleri elbiselere yansıtarak yeni konsept oluşturarak defilelerimizin hem yurt içinde hem yurt dışında gerçekleştirdik.

Özellikle 2015 yılı içersinde eski geleneksel kıyafetleri günümüze modern bir şekilde taşıdınız. Selçukluyu yansıtan kıyafetleri oluştururken nereden esinlendiniz?

Konya’da esinlenecek çok şey var. Çünkü ne taraf baksanız tarihten izler taşıyor. 3 yılda 3 koleksiyon oluşturduk. Konya kıyafetlerinde oluşan bir 15 tane kadar kıyafetimiz var. İlk olarak bu koleksiyonla ilgili 11 Haziran’da Zazadin Hanında Selçukludan günümüze zerafet esintileri koleksiyonumuz sergiledik. Bu defilemizi aynı zamanda Chicago’da 25 kıyafetli bir defile yaptık. Hep o olumlu güzel dönüşler aldık. Konya’nın Selçuklunun başkenti olması, Selçukludan bugüne kadar, Konya ve çevresinde kaybolan, yaşayan ve yaşatılmaya çalışılan el sanatlarımızı, gelenek ve göreneklerimizi araştırmak, gelecek nesillere aktarmak için farklı yorum ve anlayışla yeni bir tarz oluşturarak çalışmalar yaptık. Selçukludan günümüze zarafet Esintileri isimli Koleksiyonumuzu hazırlarken Selçuklu eserlerinde bulunan motiflerden ve renklerden faydalanıldı. İlham alınan eserler “Özellikle Konya’nın simgesi olan çift başlı kartal, Sahib-i Ata külliyesinde bulunan çinilerdeki mavinin tonları, İnce Minare’nin taç kapısındaki bezemelerin her bir parçasındaki ayrıntı, Kubadabad Saray çinileri, Alaeddin Camii tavan ve mihrap çinileri, Eşrefoğlu cami ahşap süslemeleri, sekiz ve on iki kollu Selçuklu yıldızları, Etnografya ve Koyunoğlu müzelerindeki eserler,sandıklardaki eski işlemeler, kıyafetler, Anadolu Selçuklu eserlerini anlatan tüm objelerdeki en küçük ayrıntılar bizlere yol göstermiştir.Anadolu Selçuklu devletinde, faklı alanlarda kullanılan tepme keçe sanatımızı yaşatmak üzere okulumuzda kurulan atölyelerde üretilen keçeler çeşitli kıyafetlerde ve hatta gelinlikte uygulandı.

Eski Konya kıyafetlerini bulmak zor olmuyor mu?

Tabii ki kısmen de olsa zor ancak araştırmalar yaparak, bir şekilde buluyoruz. Konya’nın yerlisi ve yabancı insanlardan ellerinde bu tür eski kıyafetleri olanlardan istedik. Buradan da duyuralım ellerinde eski kıyafetleri olanlar bize yardımcı olsunlar, bağışlamak zorunda değiller sadece fotografını çekmemiz yeterli olacak. Ama bağışlamak isteyenler olursa da okulumuzda resmi kayıt altına alıyoruz. İlerleyen zamanlarda küçük bir müze oluşturmayı düşünüyoruz. Elimizde bulunanları da burada sergileyeceğiz. Olgunlaşma enstitüsü Konya’yı temsil ediyor. Geçtiğimiz hafta Almanya’dan bir heyet geldi. Onlara Konya kıyafetleriyle ilgili bilgi vererek sunum yaptık. 100 yıl önce ipek kozadan Konya’da çok sayıda ürünler üretilmiş. Ama şu anda ipek kozayı artık Konya’da bulamıyoruz. Antakya ve Bursa’dan getiriyoruz. Konya’da ipek koza tekrar olarak yetiştirilebileceğini düşünüyorum. Yetkililerin bu konuyla ilgilenirlerse daha güzel olur. 

Son olarak ne söylemek istiyorsunuz?

Konya’da daha çok güzel işler yapmak için daha fazla desteğe ihtiyacımız var. Aslında çok sayıda insanın okulumuzun işleyişi hakkında bilgi sahibi değiller. Kadınlarımızın okumaya öğrenmeye ihtiyacı var. Başbakanımızın eşi Sare Davutoğlu’nun vali beyin eşinin okulumuza çok büyük manevi desteği var. Önümüzdeki günlerde Kırşehir valiliğinin Ahi Evran Hazretlerinin türbe örtüsünü yenileyeceğiz. İnşallah Konya’yı orada da duyuracağız.kurumlarla iş birliği içinde çalışıyoruz ancak daha fazla destek bekliyoruz.( Melek Sarıtaş)