Tek tanrı inancı olan firavun: Akhenaton

Antik Mısırda yaptığı reformlardan dolayı ve tarihi kaynaklarda ismi iyi anılmayan Akhenaton'un geçmişini daha önce okumuş muydunuz?

Zengin tarihi geçmişi,güç mücadeleleri,inanılmaz mühendislik başarıları,yazı da ve sanattaki gelişmelerinin yanı sıra bir çok eserlerle günümüze ışık tutan Eski Mısır uygarlığı,bilim insanları tarafından yapılan yeni arkeolojik kazılar sonucu ortaya çıkartılan eserler her geçen gün bizleri heyecanlandırmaya devam ediyor.Tarihin tozlu sayfalarında yerini almış bu uygarlık, kendi dönemi içerisinde kimi zaman firavunlar kimi zaman mısır rahipleri tarafında inanç ve bir çok alanda ciddi değişikliklere maruz kalmışlardır.Akhenaton dönemi de bunlardan sadece birisidir.

18.hanedanlık döneminde hüküm sürmüş,Kraliçe Tiye ve III.Amenhotep'in ikinci oğlan çocuğu olan Akhenaton aynı zaman da IV.Amenhotep olarak da bilinmektedir.Ağabeyi Thutmosis öldükten sonra Antik Mısırın yeni veliaht prensi oldu.

Kraliyet sarayında büyüyen Akheneton,babası III.Amenhotep'in M.Ö. 1353 yılı civarında öldükten sonra IV.Amenhotep adıyla tahta çıktı.Antik Mısır'ın yeni krallık dönemi III.Amenhotep'in yönetimiyle,dünyanın en güçlü ve zengin bir krallık haline getirilmişti.Akheneton da kısa sürede kontrol altına aldığı krallığı her yönüyle babasından zirvede teslim almıştı.

M.Ö. 1353-1336 veya M.Ö.1352-1334 yılları arasında önemli reformlar yaptı.17 yıllık ömründe binlerce yıldır Mısırlıların inandığı Amun, İsis, Osiris,Horus ve Thoth gibi çeşitli tanrıları reddederek tek tanrı olan Aton(Aten)'a inanmayı tercih etti.Güneş tanrısı Aton(Aten) inancını temsil ediyordu.

Tarihi kaynaklar incelendiğinde Akhenaton'un Tanrıya olan bağlığıyla ilgili şu sözlerle karşılaşılmaktadır."Annenin karnındaki çocuğa sen hayat verirsin.Sen ki anne rahminde çocuğu besleyensin.Ne zaman civ civ kabuğunun içerisinden bağırdıysa,sen ona hayat vermek için nefes verensin.Ey yüce Tarım,senin ne kadar çok eserin vardır bu yeryüzünde" ve "Tanrı uludur,tekdir.Hiçbir şey yokken onun varlığı hüküm sürmekteydi.Her şeyin eseri ona aittir.Varlığı ezelden beri süre gelen ve ebediyete kadar varlığını sürdürecek o'dur" hiyeroglif yazılarında geçmektedir.

Eski tanrılara ibadet edilen bütün tapınakları kapattırıp,yazıtlardan çıkartan Akhenaton,yeni tanrısını onurlandırmak için o dönemler de başkent Teb'i günümüzde Amarna olarak bilenen bölge de Aton(Aten) adına tapına yaptırdı.Kentin ismi ise Antik Mısırlılar çağında yerli halk tarafından Akhetaten olarak anıldı.Akhenaton kendi döneminde Arman'yı Mısırın başkenti ilan etti.

Tarihte " dünyanın en güzel kadını" olarak anlatılan Nefertiti,Akhenaton ile evlendi ve Mısır'daki en güçlü ikinci kişi olarak hüküm sürmeye devam etti.Tarihi kaynaklarda Akhenaton döneminde tek değişiklik din konusunda olmadı.Din ile birlikte sanatta da önemli değişikler yaşandı. İdeal yüzler ve kusursuz bedenlerin yerlerini Akhenaton'ın saltanatlığında sanatçılar,insanları gerçekte nasıl gördüklerini tasvir etmelerinin önünü açtı.Sanatta ki bu olağan üstü değişiklik,Antik Mısır'daki en güzel ve eşsiz eserlerin bu dönemde yapılmış ve günümüze kadar gelmiş olmasıdır.
17 yıllık saltanatı sonun da firavun Akhenaton'un ölümün den kısa bir süre sonra Antik Mısır, çoklu tanrı anlayışına geri döndü.Başkent,Amarna şehri terk edilerek bir önceki Teb'e geri taşındı. Akhenaton geleneksel tanrılara inanmadığı için firavun listelerinde çıkartıldı ve Horemheb döneminden itibaren "düşman" olarak kayıtlarda anıldı.İlerleyen günlerde ise onunla ilgili her şey yok edilmeye çalışıldı.

HABER:ALİ İSMAİL TAŞCI